Jak sprawdzić czy rozrząd jest dobrze ustawiony?

Poprawne ustawienie rozrządu ma kluczowe znaczenie dla prawidłowej pracy jednostki napędowej. Nieprawidłowe położenie paska, bądź praca wałków może mieć bardzo nieprzyjemne skutki dla silnika i jego efektywnej oraz bezawaryjnej pracy. Jak sprawdzić, czy rozrząd jest prawidłowo ustawiony?

Źródło: pesel.com

Rola i położenie układu rozrządu w samochodzie

Układ rozrządu to fragment jednostki napędowej, który odpowiada za prawidłowy przebieg pracy jednostki. Steruje on podawaniem mieszanki paliwowo-powietrznej, a następnie usuwaniem tworzonych w ramach tego procesu gazów. Dodatkowo napędza on niektóre elementy osprzętu jednostki napędowej.

Mówiąc rozrząd, najczęściej ma się na myśli jego zewnętrzną część, którą tworzą elementy takie jak pasek, wałki rozrządu, koła zębate, napinacze, a także połączony z nimi osprzęt. To, jaki typ rozrządu jest zastosowany, zależy od charakterystyki silnika i decyzji producenta. Układy z paskiem uznawane są za mniej wytrzymałe w porównaniu z łańcuchem. 

Zewnętrzna część jest połączona z elementami, które znajdują się w głowicy i bloku silnika. Układ rozrządu poza napędem tworzą też wałki rozrządu, które połączone są z zaworami we wnętrzu głowicy. Pod nimi znajdują się tłoki połączone z wałem korbowym. Wszystkie elementy są ze sobą połączone w celu synchronizacji ich pracy. To jedyny sposób na zadbanie o trwałość jednostki napędowej oraz jej prawidłowe działanie nawet przy dużych przebiegach.

Poza napędem rozrządu do samego układu podłączony jest taki osprzęt jak na przykład alternator. Do dodatkowych elementów zaliczana jest również pompa wody. Z tego powodu prawidłowe ustawienie rozrządu ma duży wpływ na pracę całego samochodu. 

Z czego może wynikać przestawienie rozrządu?

Przestawiony rozrząd nawet o jeden ząbek może być efektem błędu mechanika, który wymieniał napęd. W układzie rozrządu wszystko musi zgadzać się co do milimetra i nawet mała pomyłka może skutkować awarią. Taki błąd może być efektem braku doświadczenia, czy zwyczajnej niedbałości i niedokładności ze strony mechanika. Dlatego tak ważne jest serwisowanie swojego samochodu w zaufanym warsztacie. 

Złe ustawienie rozrządu może być efektem tego, że przy jego zakładaniu nie uwzględniono poprawki na luz, który posiada pasek rozrządu. Ten zostaje skompensowany dopiero po tym, gdy założony zostanie napinacz. Dlatego po zamontowaniu całego układu może pojawić się minimalne przestawienie układu. 

Czym grozi przestawiony rozrząd?

Gdy rozrząd jest źle ustawiony, praca silnika zostanie rozregulowana. Przez to, że zawory będą otwierać się w nieprawidłowym czasie, mogą pojawić się problemy z utrzymaniem ciśnienia w cylindrze, podawaniem mieszanki paliwowej oraz odprowadzaniem spalin. 

Źle ustawiony rozrząd grozi w najgorszym wypadku poważnym uszkodzeniem jednostki napędowej. Przez to, że układ ten reguluje pracę tłoków oraz zaworów, jego przestawienie może skutkować kolizją pomiędzy tymi elementami. Ta z kolei wiąże się z naprawdę kosztowną naprawą niezależnie od rodzaju jednostki napędowej i wieku samochodu. 

Jest to najbardziej pesymistyczny wariant. Kosztownych napraw można uniknąć, znając pierwsze objawy przestawionego rozrządu. Najczęściej jest to spadek mocy silnika, a także zwiększenie zużycia paliwa oraz emisji spalin. Może też pojawić się problem z rozruchem silnika oraz nadmiernymi wibracjami. Długotrwała jazda z nieprawidłowo ustawionym rozrządem przyczyni się też do zmniejszenia trwałości silnika. Takie symptomy są wystarczającym powodem, by odwiedzić zaufanego mechanika. Ten błyskawicznie znajdzie źródło problemu i rozwiąże problem. Jeśli dysponujesz zestawem odpowiednich narzędzi, a także wiedzą z zakresu mechaniki samochodowej możesz zająć się naprawą na własną rękę. 

Jednocześnie należy pamiętać, że objawy przestawionego rozrządu są na tyle ogólne, że mogą być efektem innych problemów w silniku. Spadki mocy i wzrost spalania może wynikać ze zużycia świec, awarii cewki, utraty kompresji, a nawet uszkodzenia głowicy. Dlatego ewentualne naprawy warto skonsultować z mechanikiem. 

Jak sprawdzić, czy rozrząd jest dobrze ustawiony?

Zależy to od tego, jaki sposób ustawiania zastosował producent auta. Najczęściej stosuje się tak zwane znaki. Są to oznaczenia na poszczególnych fragmentach układu rozrządu, które informują o tym, jak mają być ustawione. Znaki położone są na kole zamachowym, kole pasowym, kołach wałku, a nawet na obudowach. Niektórzy producenci stosują nawet znaki na pasku rozrządu. Aby sprawdzić ustawienie rozrządu, konieczne może być zdjęcie jego osłony, a następnie upewnienie się, że wszystkie znaki położone są prawidłowo. 

W przypadku innych sposobów ustawiania rozrządu konieczne może być posiadanie odpowiednich narzędzi oraz znajomość instrukcji producenta. W razie potrzeby prawidłowe ustawienie rozrządu błyskawicznie zweryfikuje też doświadczony mechanik. 

Jak prawidłowo ustawić pasek i wałki rozrządu?

Nie ma jednego prawidłowego sposobu na ustawienie rozrządu. Każdy samochód jest inny i może różnić się zastosowanym przez producenta rozwiązaniem. Dlatego przed przejściem do pracy należy bezwzględnie zapoznać się z instrukcją producenta. 

W przypadku znaków umieszczonych na kołach zamachowych i pasowym wystarczy zadbać o ich prawidłowe ustawienie przed nałożeniem paska. Przy tym nie można zapomnieć o uwzględnieniu poprawki na luz, jaki ma pasek rozrządu, który zniknie po montażu napinacza. Z jego powodu poprawność ustawienia rozrządu warto sprawdzać dwukrotnie. Przed założeniem paska, a także po kilkukrotnym poruszeniu wału korbowego. W ten sposób można wyeliminować minimalne nieprawidłowości w ustawieniu rozrządu. 

W przypadku niektórych aut stosowane są tak zwane blokady. Służą one do ustalenia położenia kół zębatych. Ważne jest stosowanie sprawdzonych, dostosowanych do modelu jednostki napędowej blokad. Wykonywane własnoręcznie zamienniki mogą mieć zbyt duży luz, przez który rozrząd zostanie ustawiony nieprawidłowo. 

Zmorą mechaników zarówno tych zawodowych, jak i domorosłych są jednostki napędowe, w których trzeba skorzystać z czujnika zegarowego. Taka konieczność może pojawić się w przypadku silnika np. w starszej Alfie Romeo. W takim wypadku ustawienie rozrządu wymaga wykręcenia świecy i montażu statywu, w którym zostanie osadzony czujnik zegarowy. Posłuży on do odczytania punktu GMP, który jest niezbędny do prawidłowego ustawienia układu rozrządu. 

Bartosz Śledź

Doświadczony redaktor serwisu motoryzacyjnego z pasją do świata samochodów. Znawca nowości i trendów branżowych, łączący wiedzę techniczną z umiejętnością pisarską. W wolnych chwilach miłośnik wyścigów i spotkań motoryzacyjnych.